Dogodilo se na današnji dan, 13. novembar

354. – Rođen hrišćanski sveštenik Sveti Aurelije Avgustin, episkop u rimskoj sjevernoj Africi, najznamenitiji predstavnik rane hrišćanske filozofije, takozvane patristike. U najvažnijem djelu „O državi Božijoj“ istoriju čovječanstva objašnjavao je Božijim namjerama. Pri tome je pravio razliku između idealne, vječne „države Božije“ i privremenih, prolaznih oblika zemaljske države. To djelo dugo je bilo doktrinarni osnov crkvene kritike svjetovnih ustanova.

1093. – Umro škotski kralj Malkolm Treći, tokom petog bezuspješnog pokušaja da pokori Englesku. Na vlast je došao 1057. pošto je u bici potukao i ubio kralja Magbeta, osvetivši mu se tako za ubistvo svog oca kralja Dankana Prvog 1040.

1312. – Rođen engleski kralj Edvard Treći, koji je tokom vladavine od 1327. do 1377. osvojio Škotsku. Izazvao je Stogodišnji rat sa Francuskom kad se 1340. proglasio i kraljem te zemlje.

1782. – Rođen švedski pisac Esajas Tegner, jedan od najistaknutijih pjesnika romantičara. Djela: ciklus pjesama „Saga o Fritjofu“, pjesme „Vječitost“, „Švedska“, „Ptice selice“, „Skidbladner“.

1813. – Rođen srpski pisac Petar Drugi Petrović – Njegoš, crnogorski vladar i vladika, prema većini književnih kritičara najveći srpski pjesnik, čija je kruna stvaralaštva nenadmašni dramski spjev „Gorski vijenac“. U osnovi je refleksivno-lirski pjesnik, što je uočljivo i u njegovim najvažnijim djelima, iako ona imaju epsko-dramski oblik, a njegov jezgroviti stil obojen je snažnim elementima mirnog klasičnog stiha i svježinom narodne pjesme. Glorifikovao je heroizam i osjećanje za slobodu Crnogoraca, koje je u nacionalnom pogledu posmatrao isključivo kao dio srpskog naroda. Rade Tomov Petrović – iz porodice koja je Crnoj Gori više od sto godina davala vladike – monaško ime je dobio po stricu, vladici i vladaru Crne Gore Petru Prvom, poznatom i kao Sveti Petar Cetinjski, koji ga je odredio za nasljednika. Školovao se u Cetinjskom manastiru i u Toploj kod Herceg Novog, a učitelj mu je bio i Sima Milutinović – Sarajlija koji ga je uputio u istoriju, filozofiju i književnost. Kao državnik položio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze i izdejstvovao veću pomoć Rusije, ali nije ostvario san da zajedno sa Srbijom oslobodi Bosnu i Hercegovinu. Takođe je podigao prvu osnovnu školu, a 1834. je osnovao štampariju. Pritisnut bolešću, umro je 1851. u 38. godini života. Ostala djela: filozofski ep „Luča mikrokozma“, spjev „Lažni car Šćepan Mali“, misaone i lirske pjesme.

1831. – Rođen škotski fizičar Džejms Klerk Maksvel, najveći teorijski fizičar 19. vijeka. U oblasti elektromagnetizma formulisao je Maksvelove jednačine, stvorio elektromagnetsku teoriju svjetlosti, dao teorijski osnov radio-talasa i radio-tehnike, matematički formulisao mnoge pronalaske Majkla Faradeja, razvio talasnu teoriju svjetlosti i elektromagnetsku teoriju etera.

1850. – Rođen škotski pisac Robert Luis Balfur Stivenson, izvrstan stilista, neobično prisan i topao, koji je u djelima hrabrost i optimizam suprotstavljao sumnjama i kolebanju. Pokušao je da obnovi duh romantike. Djela: romani „Ostrvo s blagom“, „Oteti“, „Čudni slučaj doktora Džekila i gospodina Hajda“, „Gospodar Balantrea“, pripovijetke „Nove priče iz 1001. noći“, putopis „Putovanje s magarcem“.

1868. – Umro italijanski kompozitor Đoakino Antonio Rosini, autor 39 opera. Komponovao je u romantičarskom stilu, duhovito, spontano i originalno, s dopadljivom melodijom pokretljivog ritma i izražajnog orkestra. Djela: opere „Seviljski berberin“, „Viljem Tel“, „Tankredi“, „Otelo“, „Semiramida“ „Bračna mjenica“, crkvena muzika „Stabat Mater“.

1871. – Rođen srpski izdavač slovenačkog porijekla Vladislav Ribnikar, osnivač lista „Politika“, njen prvi direktor i glavni urednik. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu, u Parizu i Berlinu je radio kao dopisnik jednog francuskog lista, a po povratku u Srbiju je pokrenuo „Politiku“, čiji se prvi broj pojavio 25. januara 1904. Hroničari su zabilježili da je list „mirnim, ozbiljnim i odmjerenim tonom“ odudarao od tadašnje štampe.

1899. – Umro srpski fotograf, grafičar i litograf Anastas Jovanović, prvi srpski fotograf, koji je 1846. postao vlasnik treće foto-kamere u svijetu. Kao darovitog crtača knez Miloš Obrenović ga je poslao da studira drvorez i bakrorez u Beču, gdje se upoznao i s fotografijom. Zahvaljujući njemu, sačuvani su likovi mnogih istaknutih ličnosti tog doba, ali i običnih građana i njihovih porodica. Dio njegove zaostavštine je i izvanredna „Panorama Beograda“.

1903. – Umro francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro, jedan od glavnih predstavnika impresionizma. Slikao je jednostavne pejzaže, mrtvu prirodu i figure, oprobao se i u grafičkim tehnikama, posebno u bakrorezu. Znatno je uticao na evropsko slikarstvo.

1912. – Rođen francuski pisac rumunskog porijekla Ežen Jonesko, član Francuske akademije, čije su tzv. antidrame preobrazile pozorište 20. vijeka. Njegova djela, na granici tragedije i komedije, prožete satiričnim duhom, razotkrivaju apsurdnost zapadnoevropske civilizacije i toj antidramaturgiji sve je drukčije od zašećerenog sklada bulevarskog pozorišta, pa i klasike. Djela: drame „Ćelava pjevačica“, „Žak ili pokornost“, „Lekcija“, „Stolice“, „Žrtve dužnosti“, „Pastirov kameleon ili pariska improvizacija“, „Makbet“, „Novi stanar“, „Nosorog“, „Ubica bez plate“, „Kralj umire“, „Leteći pješak“, „Igra pokolja“, „Žeđ i glad“, „Kuga“, „Čovjek s koferima“, „Crno i bijelo“, radio drama „Salon automobila“, roman „Usamljenik“.

1913. – Grčka i Turska potpisale sporazum o miru.

1941. – Prvi britanski nosač aviona „Ark rojal“ u Drugom svjetskom ratu pogođen njemačkim torpedom u blizini Gibraltara i potonuo je sljedećeg dana.

1942. – Kod Gvadalkanala u Tihom okeanu u Drugom svjetskom ratu počela trodnevna bitka japanske i američke flote i avijacije, koja je označila preokret u ratu na Pacifiku. Japanci su pretrpjeli manje gubitke u brodovima, ali je strateški uspjeh pripao Amerikancima, koji su osim brodova uništili gotovo kompletnu japansku diviziju.

1944. – Partizanske jedinice oslobodile Skoplje u Drugom svjetskom ratu.

1945. – Francuski general Šarl de Gol glasovima svih 555 poslanika izabran za predsjednika privremene vlade, poslije čega je formirao koalicioni kabinet u koji je ušlo i pet komunista.

1945. – Ahmed Sukarno postao predsjednik Indonezije.

1956. – Vrhovni sud SAD presudio da je neustavna rasna segregacija u javnim autobusima.

1965. – Umro srpski arheolog Vladimir Petković, profesor Beogradskog univerziteta, upravnik Narodnog muzeja u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umjetnosti, stručnjak za srpsku srednjovjekovnu umjetnost. Bio je urednik specijalizovanog časopisa „Starinar“ i prvi direktor Arheološkog instituta SANU. Rukovodio je otkopavanjima Stobija i Caričinog Grada. Djela: „Pregled crkvenih spomenika kroz povjesnicu srpskog naroda“, „Srpsko slikarstvo u Srednjem vijeku“, monografije o manastirima Žiča, Ravanica, Studenica, Kalenić i Dečani.

1970. – Hafez al Asad vojnim udarom bez prolivanja krvi uzeo vlast u Siriji.

1974. – Umro italijanski filmski režiser i glumac Vitorio de Sika, jedan od tvoraca neorealizma. Filmovi: „Čistači obuće“, „Kradljivci bicikala“, „Stanica Termini“, „Ćoćara“, „Umberto D.“, „Vrt Finci Kontinijevih“.

1975. – Svjetska zdravstvena organizacija objavila da su velike boginje prvi put u istoriji iskorijenjene u Aziji.

1977. – Kao znak protesta zbog podrške Moskve Etiopiji u ratu za teritorije, Somalija naredila sovjetskim savjetnicima da napuste zemlju i zabranila da SSSR koristi pomorske baze.

1980. – Američki svemirski brod „Vojadžer 1“ poslao je prve snimke Saturna, napravljene iz blizine.

1985. – Od erupcije vulkana Nevado del Ruis u centralnoj Kolumbiji razoren grad Armero i poginulo je oko 25.000 ljudi.

1989. – Istočnonjemački parlament za premijera izabrao komunističkog reformistu Egona Krenca.

1991. – Fudbalska reprezentacija Jugoslavije pobijedila u Beču Austriju rezultatom 2:0 i postala finalista Evropskog prvenstva u Švedskoj, ali joj je zbog sankcija protiv Savezne Republike Jugoslavije kasnije uskraćeno pravo da se bori za titulu evropskog prvaka.

1994. – Referendumom 52,2 odsto Šveđana izglasalo pristupanje njihove zemlje Evropskoj uniji.

1995. – U bombaškom napadu islamskih terorista američki vojni centar u Rijadu u Saudijskoj Arabiji poginulo sedam ljudi, uključujući pet Amerikanaca.

1995. – Izraelske trupe poslije 28 godina okupacije napustile Dženin, prvi grad na Zapadnoj obali predat Palestincima u skladu s mirovnim sporazumom Izraela i PLO.

2001. – Vrhovni sud Hrvatske poništio odluku donesenu za vrijeme režima bivšeg hrvatskog predsjednika Franje Tuđmana o oduzimanju stanarskog prava Srbima koji su za vrijeme rata izbjegli iz Hrvatske.

2003. – Vojna lica koja su napustila stanove u Federaciji BiH i dobila stan u nekoj drugoj državi ne mogu vratiti stan u FBiH, odlučio Parlament FBiH.

2003. – BiH, Albanija, Bugarska, Hrvatska, Makedonija, Rumunija i Srbija i Crna Gora potpisale u Rimu niz sporazuma, ustanovljavajući slobodnu trgovinsku zonu za 55 miliona ljudi.

2007. – Generalni sekretar UN Ban Ki Mun imenovao za glavnog tužioca Haškog tribunala belgijskog sudiju Serža Bramerca, koji je na toj funkciji zamijenio Karlu del Ponte.

2009. – Američka agencija za istraživanje svemira NASA saopštila da je na Mjesecu pronađena značajna količina vode u zaleđenom stanju.

2015. – U terorističkim napadima u Parizu na šest lokacija ubijeno je 130 osoba, a povrijeđeno 350.

2018. – Ministarstvo unutrašnjih poslova Makedonije objavilo je međunarodnu potjernicu za bivšim premijerom Nikolom Gruevskim, koji je pobjegao u Mađarsku da bi izbjegao izdržavanje zatvorske kazne.

(Agencije)

Na fotografiji: Petar II Petrović Njegoš