Dogodilo se na današnji dan, 18. aprila

1480. – Rođena italijanska plemkinja Lukrecija Bordžija, mecena umjetnika i naučnika u vrijeme italijanske renesanse, vanbračna kćerka pape Aleksandra Šestog. Često je optuživana za krajnji nemoral, a zapravo se njome u političkim igrama služio njen otac, triput je udajući – prvi put za grofa od Pezara Đovanija Sforcu, drugi put za Alfonsa Aragonskog, koga je ubio njen brat Ćezare, a treći put za grofa od Ferare Alfonsa Prvog d’Estea. Na dvoru u Ferari je okupljala mnoge umjetnike i naučnike, uključujući Ticijana Večelija, Ludovika Ariosta i Pjetra Bemba.

1797. – Rođen francuski državnik i istoričar Luj Adolf Tjer, osnivač i prvi predsjednik Treće republike od 1871. do 1873. Kao šef versajske vlade 1871. u krvi je ugušio Parisku komunu. Djela: „Istorija francuske revolucije“, „Istorija konzulstva i carstva“.

1820. – Rođen austrijski kompozitor i dirigent Franc fon Supe, autor više popularnih opereta. Djela: operete „Laka konjica“, „Bokačo“, „Lijepa Galateja“, „Fatinica“.

1823. – Prvi srpski državni pitomci pomenuti u pismu Vuka Karadžića knezu Milošu Obrenoviću. U pismu je Karadžić savjetovao kneza da se „okani kupovine spahiluka u Vlaškoj“ i da u Petrogradsku banku pošalje 50.000 dukata radi vaspitavanja srpskih mladića u inostranstvu. Knez to nije učinio, a prve srpske državne pitomce na školovanje u inostranstvu o trošku države počeo je da šalje njegov sin knez Mihailo Obrenović.

1867. – Turci predali ključeve Beograda srpskom knezu Mihailu Obrenoviću, što je bio završni čin u dugom procesu političkog oslobađanja Srbije od turske vlasti. U prisustvu srpskih i turskih izaslanika pročitan je carski ferman na srpskom i turskom jeziku, na bedem je podignuta srpska zastava i ispaljena salva iz 21 topa, a posljednji turski zapovjednik Riza paša predao je ključeve knezu Mihailu, koji je potom trijumfalno ujahao u Kalemegdansku tvrđavu. U toku ceremonije kapetan Svetozar Garašanin je zamijenio turske stražare na tvrđavi srpskim vojnicima.

1872. – Rođena srpska slikarka njemačkog porijekla Babet Bahmajer, poznata kao Beta Vukanović, koja je tokom nepunih 80 godina naslikala impozantan broj ulja, akvarela i crteža i kao pedagog uticala na generacije srpskih slikara. Na studijama slikarstva u Minhenu upoznala je budućeg supruga Rista Vukanovića, takođe slikara. S njim je 1898. došla u Beograd, u grad kome je ostala privržena do kraja života /1972/ i s velikom predanošću je učestovala u umjetničkom životu patrijarhalne Srbije. Zaslugom tog umjetničkog para Beograd je dobio slikarsku školu, koja je prerasla u Umjetničku školu. Jedan je od osnivača „Lade“ i „Cvijete Zuzoruć“ – društva srpskih umjetnika, slikara i vajara i začetnika za ono doba relativno smjele karikature. Isprva je slikala u maniru impresionista, ali se kasnije približila čvršćoj realističkoj formi.

1906. – U zemljotresu u San Francisku poginulo više od hiljadu ljudi, sa zemljom su sravnjene mnoge četvrti grada koji je tada imao 400.000 stanovnika, a oko 200.000 ljudi je ostalo bez krova.

1922. – Umro srpski pisac i političar Svetomir Nikolajević, profesor Velike škole, član Srpske kraljevske akademije, premijer Srbije, ministar unutrašnjih djela i jedan od osnivača Radikalne stranke. Studirao je istoriju na Velikoj školi u Beogradu i na više evropskih univerziteta. Znatno je uticao na srpsku književnost u drugoj polovini 19. vijeka. Napisao je veliki broj studija, kritika, članaka i eseja, od kojih su mnogi objavljeni u dvije sveske pod naslovom „Listići iz književnosti“.

1936. – Umro italijanski kompozitor Otorino Respigi, đak Nikolaja Rimskog – Korsakova, koji je stvarao djela raskošnih orkestarskih boja, uglavnom u impresionističkom maniru. Djela: „Gregorijanski koncert“ za violinu i orkestar, simfonijske poeme „Rimske pinije“, „Rimske fontane“, „Rimski praznici“, opere.

1942. – Američki avioni u Drugom svjetskom ratu prvi put bombardovali Tokio, Jokohamu i Nagoju. Šteta od bombardovanja nije bila velika, ali šok među Japancima jeste, jer ih je propaganda stalno uvjeravala da je nebo nad Japanom „apsolutno bezbjedno“.

1946. – Zvanično raspušteno Društvo naroda.

1951. – U Parizu su Belgija, Zapadna Njemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik.

1954. – Gamal Abdel Naser, jedan od vođa udara kojim je 1953. svrgnut kralj Faruk Prvi, postao premijer i vojni guverner Egipta.

1955. – Umro njemački fizičar jevrejskog porijekla Albert Ajnštajn, najistaknutiji teoretičar novije epohe u fizici, tvorac teorije relativiteta, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1921. Studirao je matematiku i fiziku na Politehnici u Cirihu, gdje je dobio švajcarsko državljanstvo i oženio se srpskom matematičarkom Milevom Marić, koja je – prema novijim relevantnim istraživanjima – imala znatno veću ulogu u njegovom naučnom radu nego što se pretpostavljalo. Vanredni profesor u Cirihu je postao 1909, a 1914. direktor Kajzer-Vilhelmovog instituta u Berlinu i član Pruske akademije nauka, pa je ponovo primio njemačko državljanstvo. U Njemačkoj je živio do dolaska na vlast nacista 1933, kad je emigrirao u SAD, gdje je i umro. Objavio je 1905. specijalnu, a 1916. opštu teoriju relativnosti. Objasnio je 1905. zakon fotoelektričnog efekta pomoću kvantne teorije. Razvio je teoriju fizičkog polja, tražeći vezu među gravitacionim i elektromagnetnim poljima. Rasprave o sveobuhvatnosti i osnovanosti teorije relativiteta još traju, ali je u svakom slučaju njegov naučni rad izmijenio predstavu o svijetu i vasioni i postavio temelj novih nauka. Djela: „Teorija Braunovih kretanja“, „Elektrodinamika tijela u kretanju“, „Osnovi opšte teorije relativnosti“, „O specijalnoj i opštoj teoriji relativnosti“, „Evolucija fizike“, „Moja slika svijeta“, „Značenje relativnosti“, „Ideje i mišljenja“.

1955. – U indonezijskom gradu Bandung počela afroazijska konferencija 29 zemalja, na kojoj su potvrđeni principi dekolonizacije i stvaranja „trećeg svijeta“ kao alternative blokovima.

1976. – Oko 40.000 izraelskih demonstranata umarširalo u okupiranu Zapadnu obalu, zahtijevajući da Izrael pripoji tu teritoriju.

1980. – Južna Rodezija, pod nazivom Zimbabve, postala 50. nezavisna zemlja Afrike.

1982. – Na dvogodišnjicu sticanja nezavisnosti Zimbabvea glavni grad Solzberi preimenovan u Harare.

1983. – Od eksplozije bombe, koju su islamski teroristi aktivirali u ambasadi SAD u Bejrutu, najmanje 63 osobe su poginule, a više od sto je ranjeno.

1988. – Ratni brodovi SAD uništili su dvije iranske naftne platforme na moru i napali dvije iranske fregate kao znak odmazde za napad u kojem su Iranci oštetili američku fregatu.

1994. – Inostrane humanitarne organizacije saopštile da su etnički masakri pripadnika većinskog plemena Hutu i manjinskih Tutsija – tokom kojih je Ubijeno oko milion ljudi – zahvatili cijelu teritoriju Ruande.

1996. – Islamski teroristi u Kairu otvorili vatru na turistički autobus i ubili 18 grčkih turista.

1999. – Ministar inostranih poslova Savezne Republike Jugoslavije Živadin Jovanović potvrdio da je Jugoslavija prekinula diplomatske odnose s Albanijom, objasnivši da je ta odluka „formalna“ budući da dvije susjedne zemlje već duže i nemaju nikakve odnose. Pri tome je optužio Albaniju da se s njene teritorije ubacuju terorističke grupe i izvode napadi na Jugoslaviju.

2001. – Jedno lice poginulo, a najmanje pet zadobilo lakše ili teže povrede od eksplozije bombe ispod automobila u kojem se nalazila grupa Srba zaposlenih u Odjeljenju za pasoše u Jugoslovenskom komitetu za saradnju sa UNMIK-om u Prištini.

2002. – Umro Tor Hejerdal, norveški moreplovac, istraživač i antropolog.

2004. – Izraelske oružane snage ubile lidera Hamasa Abdel-Aziza al-Rantisija.

2004. – U Evropskoj uniji na snagu stupio zakon o obaveznom označavanju genetski promijenjenih namirnica, te onih što sadrže ili su pripremljene od genetski promijenjenih organizama.

2007. – Dvije stotine ljudi poginulo od eksplozija automobila bombi u Bagdadu.

(Agencije)

FOTO: Godišnjica predaje ključeva grada Beograda