Dogodilo se na današnji dan, 15. jul

 

1099. – Krstaši u Prvom krstaškom ratu zauzeli Jerusalim.

1291. – Umro njemački car Rudolf Prvi Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, koji je vladao od 1273. do smrti. U bici na Moravskom polju 1278. pobijedio je češkog kralja Otokara Drugog Pšemisla i od njega otrgnuo Austriju, Kranjsku i Štajersku koje su, s kasnije pripojenom Koruškom, postale nasljedne habsburške zemlje, čime je udaren temelj Habsburške Monarhije.

1410. – Vojska poljskog kralja Vladislava Drugog Jagela uz pomoć čeških plaćenika do nogu potukla njemačke tevtonske vitezove u bici kod Tanenberga.

1606. – Rođen holandski slikar Harmens van Rajn Rembrant, jedan od najvećih u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i skoro 2.000 crteža, uključujući remek-djela, kao što su „Noćna straža“, „Izgubljeni sin“, „Čas anatomije doktora Tulpa“, „Hristos kao baštovan“, „Dobri Samarićanin“, „Hodočasnici u Emausu“, „Suknari“, „Vitsavej“, „Jakov blagisilja unuke“, „Venera i Kupidon“, „Vjerenici“, „Flora“, „Danaja“, „Starica“, „Jevrejska nevjesta“, „Porodični portret“, „Predio s vjetrenjačom“, više od 60 autoportreta, portrete svoje žene Saskije fan Ojlenburh, sina Tita, prijatelja Jana Siksa.

1663. – Rođen srpski pomorac i matematičar i ruski knez Marko Martinović, stručnjak za hidrogradnju i brodogradnju, jedan od najučenijih ljudi svog vremena. Kao nastavnik Pomorske akademije u Veneciji podučavao je i mladiće iz Rusije primljene na molbu cara Petra Velikog. U rodnom Perastu je rukovodio radom jedne od najstarijih pomorskih škola na Jadranu.

1795. – „Marseljeza“ zvanično prihvaćena za himnu Francuske.

1869. – Francuz Ipolit Mež Moris patentirao margarin.

1904. – Umro ruski pisac Anton Pavlovič Čehov, čiji se stil odlikuje jednostavnošću, izvanrednim darom zapažanja i specifičnom atmosferom, bliskom impresionističkom postupku. Pozorištu je otvorio nove puteve i sam stvorio novi dramski oblik – „lirsku dramu“ i izvršio ogroman uticaj na svjetsku literaturu, posebno dramu. Djela: drame „Galeb“, „Tri sestre“, „Ujka Vanja“, „Višnjik“, novele i pripovijetke „Čovjek u futroli“, „Arhijerej“, „Kuća na sprat“, „Dušica“, „Tri godine“, „Ogrozd“, „Paviljon broj 6“, „Stepa“, „Seljaci“, „Činovnikova smrt“, „U uvali“, zbirke humoreski „Melpomenine bajke“, „Šarene priče“.

1918. – Njemački general Erih Fridrih Vilhelm Ludendorf naredio sveopštu ofanzivu, čime je počela druga bitka na Marni u Prvom svjetskom ratu. To je bio posljednji pokušaj NJemačke da nadvlada savezničke snage na zapadnom frontu, ali je 4. avgusta 1918. okončan porazom njemačke armije, kao i u bici na Marni od 6. do 9. septembra 1914.

1929. – Umro austrijski pisac Hugo fon Hofmanštal. Sarađivao je s Rihardom Štrausom, za čije je kompozicije pisao libreta. Djela: drame „Ticijanova smrt“, „Luda i smrt“, „Malo svjetsko pozorje“, „Bijela lepeza“, „Elektra“, „Edip i sfinga“, „Čovjek“, „Salcburško veliko svjetsko pozorje“, „Kula“, „Ćudljiv gospodin“, libreta „Kavalir s ružom“, „Arijadna na Naksu“, „Žena bez sjenke“, pripovijetka „Bajka 672. noći“, esej „Pismo lorda Čendosa“.

1937. – Pušten u eksploataciju kanal Moskva – Volga, dug 128 kilometara, dubok 5,5 a širok 85 metara, čime je Moskva postala luka pet mora – Crnog, Azorskog, Kaspijskog, Bijelog i Baltičkog.

1945. – Italija u Drugom svjetskom ratu formalno objavila rat doskorašnjem savezniku Japanu.

1958. – Američke snage se iskrcale u Libanu i intervenisale na zahtjev predsjednika Kamija Šamuna, omogućivši mu da se ponovo kandiduje za šefa države.

1968. – Putnički avioni „Aeroflota“ i „Pan Amerikena“ počeli redovno da lete na liniji Moskva – Njujork, što su bili prvi direktni letovi između SSSR i SAD.

1974. – Na Kipru oficiri iz Grčke i pripadnici kiparske Nacionalne garde, na podsticaj vojne hunte u Grčkoj, u državnom udaru oborili predsjednika arhiepiskopa Makariosa Trećeg, koji je uspio da izađe iz opkoljene predsjedničke palate i privremeno napusti Kipar. Udar je izazvao veliku međunarodnu napetost i zaoštrio odnose Grčke i Turske, što je Ankara iskoristila da već 20. jula 1974. – pod izgovorom „zaštite“ turske zajednice na tom mediteranskom ostrvu – iskrca trupe koje su okupirale trećinu Kipra.

1975. – Sovjetski i američki vasionski brodovi „Sojuz 19“ i „Apolo 18“ lansirani u orbitu oko Zemlje radi spajanja u svemiru.

1983. – U napadu jermenskih terorista na prostorije turske vazduhoplovne kompanije na pariskom aerodromu „Orli“ šest ljudi poginulo i 48 ranjeno.

1987. – Tajvan poslije 38 godina ukinuo vanredno stanje radi omogućavanja višepartijskih izbora.

1992. – Pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane protjerali su Srbe iz 13 sela kakanjske opštine – Subotinja, Kondžilo, Bijela Njiva, Dole, Maklenak, Danci, Gradica, Osredak, Počine, Barači, Krč, Ravne i Dračić. U ovoj akciji Hrvati su zaklali Savu Blažanovića, a ubili su još Mila Cvijetića iz Kondžila i Iliju Cvijetića iz Dračića.

1992. – Delegacija Srpske Republike BiH otputovala u London na pregovore sa kopredsjedavajućim Konferencije o BiH Hozeom Kutiljerom.

1995. – Vojska Šri Lanke okončala najveću ofanzivu od 1987. protiv tamilskih pobunjenika, tokom koje je poginulo najmanje 300 ljudi.

1996. – Prilikom pada holandskog vojnog teretnog aviona u vazduhoplovnoj bazi u Ajdhovenu poginula 32 čovjeka.

1997. – Italijanski modni kreator Đani Versaće, jedan od najuticajnijih svjetskih „diktatora mode“ krajem 20. vijeka, ubijen je u Majami Biču na Floridi, SAD.

1998. – Najmanje 45 ljudi izgubilo živote u autobskoj nesreći u saveznoj državi Arunačal Pradeš na sjeveroistoku Indije.

1999. – Kina zvanično objavila da posjeduje tehnologiju za pravljenje neutronske bombe.

2003. – Posmrtni ostaci 14 srpskih civila iz Paulin Dvora kod Osijeka, ubijenih u decembru 1991. godine, sahranjeni u zajedničkoj grobnici na Novom groblju u ovom mjestu.

2004. – Nakon četiri godine skrivanja militant saudijskog porijekla Ibrahim al Sadik al Harbi (34) predao se u saudijskoj Ambasadi u Siriji, u okviru jednomjesečne amnestije koju su proglasile saudijske vlasti.

2009. – Putnički avion „tupoljev“, koji je letio na liniji iz Teherana ka Jerevanu, srušio se na sjeverozapadu Irana – poginulo svih 168 putnika i članova posade.

2016. – Izveden neuspjeli vojni udar u Turskoj protiv predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana.

(Agencije)

Na fotografiji: Marko Martinović